stigmatisering in de GGZ

Mensen met psychische aandoeningen ervaren vaak een stigma, een soort merkteken:

“Ik ben anders, ik word afgewezen, ik hoor er niet bij” Dat wordt soms zo hevig ervaren dat er sprake is van “een tweede aandoening”.  

Wat zouden we willen in de plaats van dat stigma?  Vaak krijgen we antwoorden als: “ondanks mijn aandoening erbij horen, voor vol aangezien worden, eigen beslissingen nemen, de kost verdienen, eigen woonplek op mijn manier, vrienden, een relatie etc.”

Cliënten noemen vaak woorden als “er mogen zijn”, “er toe doen”, “gerespecteerd worden”. Het tegengestelde van een stigma  lijkt op het ervaren van erkenning en op verschillen lagen. Het krijgen en nemen van verantwoordelijkheid op verschillende terreinen. Voor mensen met psychische problemen is dat vaak een moeilijk punt.

In de positieve psychologie en het oplossingsgerichte werken gaat men uit van 3 basisbehoeften van ieder mens. Ieder mens heeft behoefte aan een bepaalde mate van erkenning en verantwoordelijkheid op het gebied van  autonomie, competentie en verbondenheid.

 Autonomie, competentie en verbondenheid

Autonomie: mensen hebben voorkeur zelf te kiezen waar ze initiatief in willen nemen en zoveel mogelijk zelf bepalen wat ze doen. Bv.
-        wonen                        keuze van woonplek en te voeren huishouding

-        activiteiten                 behoefte passend werk, dagbesteding, hobby’s etc.

-       beslissingen nemen     keuze hebben over eigen oplossingen

-       bejegening                  als volwaardig burger benaderd worden en anderen ook zo benaderen 

Competentie: mensen willen graag competent zijn en zich als competent zien en zijn dat ook al in bepaalde mate.

-       vaardigheden              mensen functioneren het best als hun vaardigheden erkend. worden en gebruikt kunnen worden, en daar verantwoordelijk voor zijn

-        kennis                        ieder mens wil erkenning van de kennis die hij heeft.

-       ervaringen                   ieder mens heeft zijn ervaringen en is daardoor specialist van zijn eigen leven. Heeft daardoor meer zicht op wat werkt en wat niet werkt.       

-       leermogelijkheden      mensen hebben (bijna) altijd mogelijkheden te leren in nieuwe situaties. 

Verbondenheid: Mensen willen betekenisvolle relaties hebben en opbouwen.

-        Intimiteit                    mensen hebben in bepaalde mate behoefte aan intimiteit.

-        familie/vrienden        mensen hebben behoefte aan sociale contacten.      

-       Mantelzorg                 mensen hebben de behoefte om te zorgen voor hun naasten.

-       Omgeving                  mensen voelen zich verbonden met hun omgeving.  

Mensen met psychische problemen hebben dezelfde basisbehoeften als anderen. Dus ook de behoefte om verantwoordelijkheid te krijgen en te nemen op deze terreinen. 

Vragen:

• Hoe hebben  deze basisbehoeften  met stigmatisering te maken ? 
• Brengt dit je op ideeen stigmatisering in je eigen situatie of die van anderen te verminderen?